"Het is fijn als advocaten weten hoe ze onze kennis ook voor zichzelf kunnen gebruiken."

Wie is Wouter Karst en waar houd je je in het dagelijks leven mee bezig? 
Ik werk als forensisch arts met aandachtsgebied minderjarigen bij het NFI. Samen met mijn collega’s schrijven we rapportages voor het strafrecht over kinderen met letsels. Vaak vanwege een vermoeden van kindermishandeling. Verder werk ik één dag in de week als consulent pediatrie op het Zorgcentrum na Seksueel Geweld in Antwerpen.

Je bent werkzaam voor het NFI als forensisch medisch onderzoeker. Wat houdt dit precies in?
Het grootste deel van het werk bestaat uit het schrijven van rapportages. Hiervoor analyseer ik medisch dossiers en processen-verbaal. Ik vertaal eerst de medische termen naar begrijpelijke taal. Daarna geef ik aan welke letsels zijn geconstateerd of welke uitslagen van medische bevindingen zijn gedaan. Daarbij geef ik aan hoe de letsels kunnen zijn ontstaan. De processen-verbaal gebruik ik om te achterhalen of de bevindingen aan specifieke hypotheses getoetst moeten worden. Tegelijkertijd kijk ik of er op medisch vlak relevante zaken beschreven staan. Andere onderdelen van het werk zijn onderzoeken van kinderen bij een vermoeden van seksueel misbruik, het geven van onderwijs aan juridische en medische professionals en het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek.

In jouw rol binnen het NFI ben je betrokken bij strafzaken. Is jullie rol gedurende de jaren veranderd? En zo ja op welke manier?
Een belangrijke verandering is de participatie van het NFI in het LECK: Het Landelijk ExpertiseCentrum Kindermishandeling. Dit expertisecentrum is een samenwerkingsverband van de forensisch artsen van het NFI en kinderartsen uit drie academische kinderziekenhuizen uit Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Sinds eind 2014 is het LECK 24 uur per dag bereikbaar voor medisch professionals die vragen hebben over letsels bij kinderen. Of over aanvullend onderzoek van kinderen bij wie mishandeling vermoed wordt. Sinds de oprichting krijgen we elk jaar meer vragen, met name van kinderartsen en vertrouwensartsen. De vragen komen anoniem binnen, vaak vergezeld van foto’s. Het unieke aan het LECK is dat elk antwoord gegeven wordt na overleg tussen de kinderarts van het LECK en de forensisch arts van het NFI. Elk antwoord is daarmee gecombineerd kindergeneeskundig en medisch-forensisch. Hiermee kunnen we aan de ene kant heel vroeg in het traject bijdragen aan het bevestigen of onderbouwen van een vermoeden van kindermishandeling. En aan de andere kant soms juist het vermoeden van kindermishandeling ontkrachten. Daarmee helpen we enerzijds sommige zaken sneller in het strafrecht te krijgen, terwijl we in andere zaken juist voorkomen dat ze in het strafrecht terechtkomen.

Vanuit het NFI verzorg je een deel van de Sdu cursus Forensisch medisch onderzoek in strafzaken. In die cursus wordt het forensisch medisch onderzoek toegelicht aan strafrechtadvocaten. Wat probeer jij, zonder teveel op de inhoud in te gaan, zoveel mogelijk mee te geven aan strafrechtadvocaten?
Eén van de punten die ik probeer mee te geven gaat over conclusies in rapporten.

Ik geef altijd aan dat advocaten de conclusies in deskundigenrapportages gerust mogen doorstrepen. Als een deskundigenrapport namelijk goed is opgebouwd, dan is de conclusie een logisch en toetsbaar gevolg van de onderbouwing. En dat is waar de aandacht naar uit moet gaan: hoe heeft de deskundige zijn of haar conclusies onderbouwd? In het strafrecht is geen plaats voor onderbuikgevoelens of “ervaring” als onderbouwing, en daar moeten advocaten (net als de andere procespartijen) scherp op zijn.

Hoe belangrijk is het, denk jij vanuit jouw rol, dat advocaten weten wat de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn van forensisch medisch onderzoek?
Dat is uitermate belangrijk. Vanuit mijn rol wil ik alle procespartijen zo goed mogelijk voorlichten over zaken uit mijn expertisegebied. Advocaten moeten snappen wat wij in onderzoeken gedaan hebben, en als dat nodig is zullen ze geholpen moeten worden met kritisch kijken naar onze onderzoeken en rapporten. Bij complexe kindermishandelingszaken in het verkrijgen van adequate contra-expertise vaak lastig. Dit komt omdat het Openbaar Ministerie alle medisch-forensische kennis daarover heeft gebundeld bij het NFI. Dat is heel goed vanuit het oogpunt van kwaliteit, maar het is daarmee lastig voor advocaten om adequate tegenspraak te krijgen. Het is daarom fijn als advocaten weten hoe ze onze kennis ook voor zichzelf kunnen gebruiken. 

Dit meewerken aan cursussen is heel anders dan je reguliere werk neem ik aan. Wat is het dat het overdragen van kennis voor jou belangrijk of interessant maak?
We geven veel onderwijs aan verschillende disciplines, zowel medisch als juridisch. Het onderwijs aan advocaten is niet heel anders dan het geven van onderwijs aan bijvoorbeeld politie of Openbaar Ministerie. Het belangrijkste aan het geven van onderwijs is het overdragen van kennis. De reacties die ik tijdens en na mijn presentaties van advocaten krijg, helpen mij in het beter begrijpen welke informatie advocaten nodig hebben en waar zij tegenaan lopen in zaken. Ik leer daarom ook zelf altijd van het geven van onderwijs, en dat is één van de redenen waarom ik onderwijs geven leuk vind.